De Joodse gemeenschap in Enter: Het gezin Frank.

De Joodse gemeenschap in Enter: Het gezin Frank.

In de oorlog als de andere Joden opgepakt worden zijn zij nog veilig. Mevrouw Frank die geen Jood is heeft een vrijstellingsbewijs gekregen, gedeeltelijk omdat het een gemengd Joods huwelijk is en omdat Frank agrariër is. Om deze reden wordt ook de grond en de boerderij van Frank niet onder beheer gesteld van de Niederlӓndische Grundsttückverwaltung. Maar als in augustus 1943 de regels met betrekking tot bedrijven van gemengd gehuwden worden aangescherpt moet Frank allerlei paperassen inleveren bij de Joodse Raad in Amsterdam. Om het zekere voor het onzekere te nemen worden dan de grond en de opstallen “op papier” verkocht aan zijn schoonmoeder in Duitsland, Mevr. H. Thüneman-Rathkamp. Bezittingen van een Duitse staatsburger zullen waarschijnlijk wel ongemoeid gelaten worden. Na de oorlog in 1948 komt het weer op naam van Alfred Frank.

Toch wordt op bevel van de Duitsers Alfred Frank op vrijdag 2 juni 1944 door de landwachters Keizer uit Almelo en Brinks uit Aadorp gearresteerd en opgesloten in het politiebureau van Enter. Het is voor de postcommandant van de Enterse politie de heer Brinks een pijnlijke zaak. Een dochter van Alfred Frank is n.1. vriendin met zijn dochter.

Via de politieagenten Westerik en Haagsma hoort de ondergrondse dat Frank naar Almelo en vandaar naar Westerbork overgebracht zal worden. Dit transport zou al op zaterdag gebeuren. Met de “goede” politieagenten werd afgesproken dat er een “nepoverval” door de ondergrondse in scène gezet zou worden. Frank zou daarbij ontsnappen. Toen kwam het bericht dat Frank pas op maandagmorgen naar Almelo overgebracht zou worden. De reden van dit uitstel zou zijn dat Albert Gemmeker, de commandant van Kamp Westerbork met vakantie was. Dit gerucht was onjuist De commandant van Westerbork had geen enkele bemoeienis met individuele transporten van Joden. Het uitstel zal een andere logistieke reden hebben gehad. In allerijl wordt er een bevrijdingsactie voor de zaterdagavond op touw gezet door de ondergrondse. Haagsma zal een raampje openlaten van het vertrek dat voor de cel ligt. Tegen twaalf uur komt de groep bij elkaar. H. Velten, H. Leussink, J. Brunnekreef en A. Schuitemaker vatten post rond het politiebureau. Mocht de postcommandant Brinks die in de woning ernaast woont wat horen en tevoorschijn komen, dan zal hem (tijdelijk) het zwijgen opgelegd worden. De kans hierop is overigens klein, want hij ligt ziek in bed. G. Rutjes en M. Morsink staan bij het nabijgelegen kerkhof en zullen Frank naar een tijdelijk onderduikadres bij Morsink (Plas-Mans) brengen. Ten Berge zal Frank uit de cel bevrijden. BI de cel aangekomen ontdekt hij tot zijn schrik dat het raampje niet openstaat. Wat te doen?

Besloten wordt bij smid Ten Brinke (Wilden-Hendrieks) een handboor te halen. Hiermee wordt een gat geboord in het kozijn en zo kunnen ze met een draad de sluiting van het raampje openmaken. Hierna kan een groter raam opengemaakt worden en is Ten Berge binnen. Met een grote schroevendraaier worden de scharnieren van de celdeur verwijderd en eindelijk kan Frank zijn cel uit. Frank staat doodsangsten uit, bang als hij is dat de bevrijders gestoord zullen worden.

Na zijn bevrijding uit het politiebureau in de nacht van zaterdag op zondag wordt Frank naar een onderduikadres bij M. Morsink (Plas-Mans) in het Enterveen gebracht. Frank heeft twee maanden ondergedoken gezeten in een hol in een roggeveld achter de boerderij van Morsink. Op bevel van de Duitsers moet de politie op zoek naar Frank. Dit zoeken werd door de Enterse agenten niet al te serieus genomen. De “goede” politieman komt thuis bij mevr. Frank loopt naar boven en kijkt in de slaapkamer onder het bed en roept “Frank biej doar”. Frank was er natuurkijk niet en daarmee was de zoekactie afgelopen. Tot augustus 1944 blijft Frank ondergedoken in het roggeveld maar als de rogge gemaaid moet worden moet er een andere schuilplaats komen. Eerst wordt op de zolder bij Plas-Mans een schuilplaats ingericht tot Kerstmis 1944. Hierna gaat hij terug naar huis waar op de zolder een schuilplaats werd gemaakt.

In het voorjaar van 1945 deed zich nog een hachelijke situatie voor in het huis van Frank. In Neede waren twee Duitse soldaten gelegerd die buurjongens waren geweest van Frank in Goldenstedt. Die jongens wisten het adres van Frank in Enter en brachten wel eens berichten en pakjes van zijn schoonmoeder uit Goldenstedt. Zo ook die keer. Frank was bij die gelegenheid uit zijn schuilplaats gekomen. De buren van Frank waarschuwden de verzetsman Ten Berge, die in de buurt ondergedoken zat, dat er Duitsers bij Frank waren. Samen met zijn verzetsmaat Rutjes gingen ze er op af. Ze zagen inderdaad dat er twee Duitse soldaten naast Fraqk en zljn vrouw zaten. Ze gingen het huis binnen zetten zich naast de soldaten en trokken gelijk hun revolvers. Frank haastte zich de situatie uit te leggen. Na de munitie uit de wapens te hebben gehaald werden de soldaten weggestuurd met het advies niet terug te komen. Na de oorlog hebben Ten Berge en Rutjes Frank nog een keer bezocht in Goldenstedt. Bij die gelegenheid werden de buurjongens, die de oorlog overleefd hadden, opgehaald. Ze vertelden dat ze toentertijd doodsbang waren geweest.

In het najaar van 1945 is Alfred Frank al teruggegaan naar Goldenstedt. Hij was geen boer en was blij dat hlj zljn oude beroep van veehandelaar weer kon oppakken. Zljn vrouw is in maart 1946 teruggegaan. De dochters Els en Frietje bleven hier. Els had werk gevonden in Enschede waar ze intern was. Frietje ging in de kost bij slager Koenderink (Konekes) in Enter. Ze maakte de Mulo in Rijssen af en vond later ook werk in Enschede.

De boerderij werd verhuurd aan de familie Rutjes.

Andere verhalen

De Joodse gemeenschap in Enter: Westerbork.
De Joodse gemeenschap in Enter: De verdwijning van Schuurhuis.
De Joodse gemeenschap in Enter: Het verraad van de schuilplaats in het Enterbroek.
De Joodse gemeenschap in Enter: Het gezin Nathans.
De Joodse gemeenschap in Enter: Het gezin Frank.
De Joodse gemeenschap in Enter: Het gezin van Aron Samuel.
De Joodse gemeenschap in Enter: Het gezin van Levy Samuel.
De Joodse gemeenschap in Enter: Het gezin Van Hoorn en Benjamin SamuëI.
De Joodse gemeenschap in Enter: Het gezin van Marcus Samuel.
De Joodse gemeenschap in Enter: Het gezin Spanjar.
De Joodse gemeenschap in Enter: Onderduiken.
De Joodse gemeenschap in Enter: Oorlog.
De Joodse gemeenschap in Enter: Alfred Frank.
De Joodse gemeenschap in Enter: Emigratie naar Argentinië.
De Joodse gemeenschap in Enter: Hartog Spanjar.
De Joodse gemeenschap in Enter: Simon Nathans.
De Joodse gemeenschap in Enter: Inhoudsopgave
De Joodse gemeenschap in Enter: Historie
De laatste wilgenklompen van klompenmakerij gebr. Nijhof
De Joodse gemeenschap in Enter: Betje Samuel (De Bette)
De Joodse gemeenschap in Enter: Levy Samuel (de June)
De Joodse gemeenschap in Enter: Marcus Samuël (De Marre)
De Joodse gemeenschap in Enter: Benjamin Samuel (de Beye)
De Joodse gemeenschap in Enter: Aron Samuel (Sam)
De Joodse gemeenschap in Enter: de familie Samuel
Hallehuizen in Enter
Kerkelijke geschiedenis van Enter
De ontwikkeling van Enter en de Enter es
Het Leyerweerd
Het herenhuis Kattelaar
De Molens van Enter
Het Exo een historische plek in Enter
Het  Enterveen voor 100 jaar.
Schilder Wedda uit Enter werd geboren op de gasbel van Slochteren
2e Wereldoorlog voorkwam drooglegging Mokkelengoor
Studiegroep “De Apenberg” van de TH-Delft maakte in 1952 uitbreidingsplan voor Enter
Onderduiken in Enter in de Tweede Wereldoorlog
De komst van straatverlichting en elektriciteitsbedrijf in Enter
Onderzoek erf- en grondnamen in Enter
De molenaarsfamilie Dissel in Enter
Enterse Zompen bij de Oosterhof in Rijssen
Velten of Broeze: een ingewikkelde connectie in Enter
Graanelevator voor de Coöperatie
Vakbeweging Enter vernietigt haar archieven tijdens WO2
Uitvinding van Morsink: Legnesten!
Dirk Getkate leraar aan de Klompenmakersvakschool
Gezin uit ontruimd Arnhem vond onderdak in Enter
Enternaren werkten als dwangarbeider in munitiefabriek Strausberg
Plattegrond van Enter in het begin van de jaren zestig
Het Erve Berends
50 jaar bevrijding Enter
De geschiedenis van het herenhuis Berghorst in Enter
Vriejn in ’n Bulnershook
Een Enterse jongen in oorlogstijd
Een bruiloft op het Leyerweerd in de 19e eeuw
De Twentse Hoeve in Enter van Boerderij-Eethuis tot restaurant met Michelinster
Het oale geet hen, het nieje kump an
Hoe behouden we het restant van de historische Enter es
Witte Hoes en Hotel Rijsserberg in Het Hollands Schwarzwald
Leden van de Enterse N.B.S bewaakten deel van de dijk Noordoost-polder in 1945
Een eeuw geleden gingen de laatste Enternaren naar Holland om gras te maaien
Enternaren in de mobilisatietijd (1914 -1918)
Ophalen huisvuil en hygiëne in Enter
De verdwenen kleine middenstand in Enter
De historie van de katholieke kerk in Enter
De kwestie Eerdmans, de Botterheer
De boerderij ‘De Jêênte’ in Enter
Verkeersexamen in 1954 School met de Bijbel Enter
Zandstrooien
Spinnen
Midwinterhoorn maken
Kantklossen in Enter
Enter 802
De klompenmakerij van Helmes-Jans
Eanter hef un zwembad! (juli 1936)
Vertelsel van vraoger
Het leven van Arend Jan Leestemaker
Honderd jaar telefoon in Enter
Sunt-Jaopik
Overval op de Boerenleenbank Rectum-Ypelo
Rijssense strijd tegen dansvermaak uit Enter
In het ‘Mengat’ in Enter
Het Verzet
De Oorlogsjaren
Het Onderwijs in Enter
De bevolking van Enter in 1880
Ganzen en katoentjes
De reis van ‘Klitsen-Jan Wilm’ naar de Holland Fair in Amerika
De eerste autobusdiensten in Enter
Het ontstaan van boekhandel Waanders
Klompenmaken in Enter
Europese Promotiedagen Handmatig Klompen maken
Van Bakkersknecht tot klompenmaker
Dijken en stegen in Enter
40-jarig regeringsjubileum van Koningin Wilhelmina in 1938
De geschiedenis van de Coöperatieve Landbouwvereniging in Enter
De Keurstbrug over de Regge in Enter
Meetbrieven, lastgelden en patentrechten
BEVRIJDING VAN ENTER (6)
BEVRIJDING VAN ENTER (5)
BEVRIJDING VAN ENTER (4)
BEVRIJDING VAN ENTER (3)
BEVRIJDING VAN ENTER (2)
BEVRIJDING VAN ENTER (1)
De geschiedenis van de begraafplaatsen in Enter
De aanleg van harde wegen in en om Enter
Jais-Hin’n
De Oale Uup’n
Het maritiem vakantieverleden van dokter Veldhuyzen van Zanten
Verdeling marke Enter in tapperij de Halve Maan
Een klompenschipper uit Enter
Van Langenhof tot Wooltershoes
Hotel De Adelaar, opkomst en ondergang
Van schippersdochter tot kasteelvrouwe
Het uitgaansleven in Enter in vroeger tijden
Het Pluimershuis
Bijnamen
De geschiedenis van het dorp Enter
Forensendorp
Klompen maken
Ganzenhandel met Duitsland en Engeland
Scheepvaart en de Enterse zompen
Bevolkingsgroei en het Markestelsel
De Munsterse oorlogen
Hervorming en opstand
Rohaan
Kattelaar
Het Leijerweerd
Geschiedenis van het erve Borgerink
Van Conrading tot Deks 1475-1971
Het erve Dekkers van 1601 tot 1971
Het pand Bolscher
Oude Katholieke kapel
Neringdoenden in Enter anno 1880
De eerste garage
Oude erven
Enterse adel
Naam en ouderdom Enter
Scroll naar boven