De Joodse gemeenschap in Enter: Westerbork.

De Joodse gemeenschap in Enter: Westerbork.

Als Adolf Hitler in 1933 in Duitsland aan de macht komt wordt het leven voor de Joden daar steeds moeilijker. Tussen 1933 en 1938 komen ca. 25000 Joodse vluchtelingen naar Nederland. Voor veel van deze vluchtelingen is Nederland een tussenstation voor de emigratie naar een ander land. Na de Kristallnacht in Duitsland van 9 op 10 november 1938 proberen de Joden massaal Duitsland te ontvluchten. Maar vrijwel alle landen hebben hun grenzen dan al gesloten voor Joodse vluchtelingen. Zo ook Nederland. Toch proberen meer dan 40000 Joden een visum voor Nederland te krijgen. Om o.a. humanitaire reden worden toch nog ca. 9000 Joodse vluchtelingen toegelaten.

De vluchtelingen worden opgevangen in opvangkampen en tehuizen verspreid over heel Nederland. In februari 1939 besluit de regering om alle Joodse vluchtelingen uit Duitsland in één kamp onder te brengen. Eerst heeft men de Veluwe op het oog als plaats voor het kamp. Maar na protesten onder meer van Koninklijke zijde (het kamp zou te dicht bij Het Loo komen) kiest men Drente als vestigingsplaats. In de buurt van het plaatsje Westerbork beheerde Staatsbosbeheer een afgelegen stuk heidegrond. Dit zal de plaats worden waar het kamp zal verrijzen. De kosten van de bouw van het kamp, ongeveer 1,25 miljoen, worden niet door de regering betaald maar moeten door de Joodse gemeenschap in Nederland opgebracht worden. De afgelegenheid is bewust gekozen omdat de regering wil verhinderen dat de vluchtelingen zullen integreren in de Nederlandse samenleving.

Voorlopig is het Centrale Vluchtelingenkamp Westerbork bestemd voor Joden die willen emigreren naar o.a. Palestina. Bij het begin van de oorlog zijn er ongeveer 750 mensen in het kamp. Intussen ook gezinnen met kinderen en ouderen. Na de capitulatie komt het kamp onder beheer van het Ministerie van Justitie. De reservekapitein J. Schol wordt de directeur.

Hoewel het kamp nog niet onder Duits beheer komt wordt er een streng beleid gevoerd. De Joden krijgen nauwelijks nog toestemming het kamp te verlaten. Op l juli 1942 wordt kamp Westerbork overgenomen door de Duitse Schutzstaffel (SS). Intussen is er in het geheim al besloten tot de “Endjudung” van Nederland. Weterbork wordt het Polizeiliches Judendurchgangslager Westerbork.

Op 14 en 15 juli 1942 arriveerden de eerste twee treinen met Joden uit Amsterdam. Het kamp werd uitgebreid om de enorme toevloed van Joden te kunnen opvangen. De commandant van Westerbork, Albert Gemmeker was er veel aan gelegen het kampleven ordelijk te laten verlopen. De kinderen gingen gewoon naar school. Men kon er sporten, er was een ziekenhuis. Vele gevangenen werkten in de centrale voorzieningen zoals het ziekenhuis, de keuken, de schoonmaakdienst etc. De kampcommandant had uitdrukkelijk verboden dat de gevangenen mishandeld werden. Alles werd gedaan om te voorkomen dat de Joden zouden denken dat ze vermoord zouden worden. Na verloop van tijd was dinsdag de vaste dag dat er een transport naar het Oosten vertrok. Het enige dat de Joden hoorden was dat ze naar een werkkamp gingen. Een transport bestond soms uit 1000 mensen maar ook wel 3000. Het gaf natuurlijk wel te denken wat kleine kinderen, baby’s, ouden en zieken in werkkampen moesten doen. Maar de gedeporteerden konden gewoonweg niet onder ogen zien dat er iets ergs stond te gebeuren.

In de barakken werden de namen ’s morgens vroeg voorgelezen wie er die dag op transport gesteld werden. Ze moesten dadelijk hun spullen pakken, zich aankleden en werden onder begeleiding van de Ordedienst (ook Joden) naar het perron in het kamp gebracht waar de trein al wachtte. De achterblijvenden waren in een roes van vreugde dat hun naam niet afgeroepen was. Het wrange was dat iedere dinsdagavond na het vertrek van de trein een “Bunter Abend” in de Grote Zaal werd georganiseerd waar Joodse artiesten optraden.

Dwars door het kamp liep een brede weg die de “Boulevard des Misères” genoemd werd.

Op donderdag 13 mei 1943 kwamen de elf Joden die in het Enterbroek waren gearresteerd in Westerbork aan. Ze gingen naar barak 67 de “strafbarak”. Joden die waren ondergedoken en werden opgepakt werden als “strafgeval” behandeld en ondergebracht in de strafbarak. In deze barak die in principe voor 300 mensen bedoeld was zaten in die tijd wel 800 gevangenen. Privacy ontbrak helemaal, de sanitaire voorzieningen waren totaal ontoereikend en de voedselvoorziening onvoldoende. Lang heeft hun verblijf daar niet geduurd. Allemaal zijn ze ingedeeld bU het eerstvolgende transport dat op dinsdag 18 mei uit Westerbork vertrok richting Sobibor. Op vrijdag 2l mei zijn ze daar aangekomen en diezelfde dag vermoord in de gaskamers.

Andere verhalen

De Joodse gemeenschap in Enter: Westerbork.
De Joodse gemeenschap in Enter: De verdwijning van Schuurhuis.
De Joodse gemeenschap in Enter: Het verraad van de schuilplaats in het Enterbroek.
De Joodse gemeenschap in Enter: Het gezin Nathans.
De Joodse gemeenschap in Enter: Het gezin Frank.
De Joodse gemeenschap in Enter: Het gezin van Aron Samuel.
De Joodse gemeenschap in Enter: Het gezin van Levy Samuel.
De Joodse gemeenschap in Enter: Het gezin Van Hoorn en Benjamin SamuëI.
De Joodse gemeenschap in Enter: Het gezin van Marcus Samuel.
De Joodse gemeenschap in Enter: Het gezin Spanjar.
De Joodse gemeenschap in Enter: Onderduiken.
De Joodse gemeenschap in Enter: Oorlog.
De Joodse gemeenschap in Enter: Alfred Frank.
De Joodse gemeenschap in Enter: Emigratie naar Argentinië.
De Joodse gemeenschap in Enter: Hartog Spanjar.
De Joodse gemeenschap in Enter: Simon Nathans.
De Joodse gemeenschap in Enter: Inhoudsopgave
De Joodse gemeenschap in Enter: Historie
De laatste wilgenklompen van klompenmakerij gebr. Nijhof
De Joodse gemeenschap in Enter: Betje Samuel (De Bette)
De Joodse gemeenschap in Enter: Levy Samuel (de June)
De Joodse gemeenschap in Enter: Marcus Samuël (De Marre)
De Joodse gemeenschap in Enter: Benjamin Samuel (de Beye)
De Joodse gemeenschap in Enter: Aron Samuel (Sam)
De Joodse gemeenschap in Enter: de familie Samuel
Hallehuizen in Enter
Kerkelijke geschiedenis van Enter
De ontwikkeling van Enter en de Enter es
Het Leyerweerd
Het herenhuis Kattelaar
De Molens van Enter
Het Exo een historische plek in Enter
Het  Enterveen voor 100 jaar.
Schilder Wedda uit Enter werd geboren op de gasbel van Slochteren
2e Wereldoorlog voorkwam drooglegging Mokkelengoor
Studiegroep “De Apenberg” van de TH-Delft maakte in 1952 uitbreidingsplan voor Enter
Onderduiken in Enter in de Tweede Wereldoorlog
De komst van straatverlichting en elektriciteitsbedrijf in Enter
Onderzoek erf- en grondnamen in Enter
De molenaarsfamilie Dissel in Enter
Enterse Zompen bij de Oosterhof in Rijssen
Velten of Broeze: een ingewikkelde connectie in Enter
Graanelevator voor de Coöperatie
Vakbeweging Enter vernietigt haar archieven tijdens WO2
Uitvinding van Morsink: Legnesten!
Dirk Getkate leraar aan de Klompenmakersvakschool
Gezin uit ontruimd Arnhem vond onderdak in Enter
Enternaren werkten als dwangarbeider in munitiefabriek Strausberg
Plattegrond van Enter in het begin van de jaren zestig
Het Erve Berends
50 jaar bevrijding Enter
De geschiedenis van het herenhuis Berghorst in Enter
Vriejn in ’n Bulnershook
Een Enterse jongen in oorlogstijd
Een bruiloft op het Leyerweerd in de 19e eeuw
De Twentse Hoeve in Enter van Boerderij-Eethuis tot restaurant met Michelinster
Het oale geet hen, het nieje kump an
Hoe behouden we het restant van de historische Enter es
Witte Hoes en Hotel Rijsserberg in Het Hollands Schwarzwald
Leden van de Enterse N.B.S bewaakten deel van de dijk Noordoost-polder in 1945
Een eeuw geleden gingen de laatste Enternaren naar Holland om gras te maaien
Enternaren in de mobilisatietijd (1914 -1918)
Ophalen huisvuil en hygiëne in Enter
De verdwenen kleine middenstand in Enter
De historie van de katholieke kerk in Enter
De kwestie Eerdmans, de Botterheer
De boerderij ‘De Jêênte’ in Enter
Verkeersexamen in 1954 School met de Bijbel Enter
Zandstrooien
Spinnen
Midwinterhoorn maken
Kantklossen in Enter
Enter 802
De klompenmakerij van Helmes-Jans
Eanter hef un zwembad! (juli 1936)
Vertelsel van vraoger
Het leven van Arend Jan Leestemaker
Honderd jaar telefoon in Enter
Sunt-Jaopik
Overval op de Boerenleenbank Rectum-Ypelo
Rijssense strijd tegen dansvermaak uit Enter
In het ‘Mengat’ in Enter
Het Verzet
De Oorlogsjaren
Het Onderwijs in Enter
De bevolking van Enter in 1880
Ganzen en katoentjes
De reis van ‘Klitsen-Jan Wilm’ naar de Holland Fair in Amerika
De eerste autobusdiensten in Enter
Het ontstaan van boekhandel Waanders
Klompenmaken in Enter
Europese Promotiedagen Handmatig Klompen maken
Van Bakkersknecht tot klompenmaker
Dijken en stegen in Enter
40-jarig regeringsjubileum van Koningin Wilhelmina in 1938
De geschiedenis van de Coöperatieve Landbouwvereniging in Enter
De Keurstbrug over de Regge in Enter
Meetbrieven, lastgelden en patentrechten
BEVRIJDING VAN ENTER (6)
BEVRIJDING VAN ENTER (5)
BEVRIJDING VAN ENTER (4)
BEVRIJDING VAN ENTER (3)
BEVRIJDING VAN ENTER (2)
BEVRIJDING VAN ENTER (1)
De geschiedenis van de begraafplaatsen in Enter
De aanleg van harde wegen in en om Enter
Jais-Hin’n
De Oale Uup’n
Het maritiem vakantieverleden van dokter Veldhuyzen van Zanten
Verdeling marke Enter in tapperij de Halve Maan
Een klompenschipper uit Enter
Van Langenhof tot Wooltershoes
Hotel De Adelaar, opkomst en ondergang
Van schippersdochter tot kasteelvrouwe
Het uitgaansleven in Enter in vroeger tijden
Het Pluimershuis
Bijnamen
De geschiedenis van het dorp Enter
Forensendorp
Klompen maken
Ganzenhandel met Duitsland en Engeland
Scheepvaart en de Enterse zompen
Bevolkingsgroei en het Markestelsel
De Munsterse oorlogen
Hervorming en opstand
Rohaan
Kattelaar
Het Leijerweerd
Geschiedenis van het erve Borgerink
Van Conrading tot Deks 1475-1971
Het erve Dekkers van 1601 tot 1971
Het pand Bolscher
Oude Katholieke kapel
Neringdoenden in Enter anno 1880
De eerste garage
Oude erven
Enterse adel
Naam en ouderdom Enter
Scroll naar boven