De Joodse gemeenschap in Enter: Aron Samuel (Sam)

De Joodse gemeenschap in Enter: Aron Samuel (Sam)

Aron is de oudste zoon van de familie Samuel, geboren 29 mei 1879. Begin 1900 is hij met zijn broers Benjamin en Marcus naar Dortmund gegaan waar ze als kippenslachter werkzaam zijn. Eind 1908 komt hij terug in Enter. Samen met zijn broers Benjamin en Levy en zijn zuster Betje wonen ze weer in hun oudershuis Dorpsstraat 34. Hij werkt hier in de kippenslachterij van zijn broer Marcus. Op 10 februari 1916 is hij getrouwd met Esther Bamberg die op 24 mei 1881 in Scheemda (Gr.) geboren is. Er is nog een poosje een weeskind in het gezin Samuel opgenomen geweest. Het was Mietje Smit geboren 19 april 1906 in Amsterdam. Ze kwam op 12 mei 1916 in Enter en vertrok weer naar Amsterdam op 22 januari 1911 naar Prinsengracht 454. Op 12 februari 1917 wordt dochter Clara Anna geboren en op 3l maart 1920 dochter Anna. Een andere dochter Anna Bede is op 17 juli 1918 geboren maar overleed op 5 december 1918 slechts vier maanden oud. Zijn zwager Nathans uit Oberhausen heeft al verschillende  malen gevraagd of ze niet daar naartoe willen komen want er is werk genoeg en er worden goede lonen betaald. Ze besluiten de stap te wagen en op 22 mei 1920 vertrekken ze naar Oberhausen. Hier vindt Aron een baan in een fabriek van Krupp waar hij uiteindelijk afdelingschef wordt. Er werken veel Nederlanders in Oberhausen waarvan velen ongehuwd zijn.

De vrouw van Aron biedt aan voor verschillende van deze mensen te gaan koken voor een redelijke vergoeding. Dit gaat zo goed dat op een gegeven moment wel 30 mensen hiervan gebruik maken en tussen de middag bij Esther eten. Het gaat de familie Samuel goed. Esther stelt voor om het verdiende geld te investeren in een winkel. Aron wil echter liever terug naar Enter.

Dan komt de grote beurscrash. De geldontwaarding is enorm. Hun zuurverdiende kapitaaltje is in èèn keer grotendeels verdampt. Op 2 april 1929 komen ze weer in Enter. Het gebeuren heeft Aron erg aangegrepen en geestelijk is hij nooit meer de oude geworden. Ze vinden in Enter een onderkomen in de Dorpsstraat naast smederij Ten Brinke (Wilden-Hendrikus). Omdat er toch brood op de plank moet komen gaat Aron met textiel venten. Met een koffer op een transportfiets bezoekt Aron regelmatig potentiële klanten in Enter en omgeving. Zijn vrouw Esther is een goede coupeuse en verdient met kleding maken het nodige extra geld. De kinderen Clara en Anna vinden werk bij Bendien in Almelo als naaister en als controleuse.

Ze zijn later verhuisd naar Dorpsstraat 134 waar ze de ene helft van de woning van zijn zuster Betje huren. Een paar jaar voor de oorlog huurt Aron samen met zijn broer Levy een dubbel woonhuis aan de Dorpsstraat 124-126 dat eigendom is van Ter Steege die ernaast woont.

Er is een anekdote over Sam uit de tijd dat hij met textiel vent.

Winkelier Saaltink verkoopt Sam een keer een rol stof voor inkoopprijs. Sam loopt met de rol naar buiten en stampt een paar keer met de rol in het zand voor hij hem op de transportfiets legt. Saaltink die dit ziet spreekt Sam geïrriteerd aan. “Sam nou gief ik oe ne rolle stof vuur weinig geeld en nou versop iej ne in ’t zaand”. Sam antwoordde “Saaltink er moet een beetje zand aan zitten want bij de boeren vertel ik dan dat de rol van de wagen is gevallen, er een beetje zand aan zit en voor de halve prijs aangeboden wordt. De boeren, altijd uit op een koopje, trappen erin en de stof is zo verkocht.

Andere verhalen

Betje Samuel (De Bette)
Levy Samuel (de June)
Marcus Samuël (De Marre)
De Joodse gemeenschap in Enter: Benjamin Samuel (de Beye)
De Joodse gemeenschap in Enter: Aron Samuel (Sam)
De Joodse gemeenschap in Enter: de familie Samuel
Hallehuizen in Enter
Kerkelijke geschiedenis van Enter
De ontwikkeling van Enter en de Enter es
Het Leyerweerd
Het herenhuis Kattelaar
De Molens van Enter
Het Exo een historische plek in Enter
Het  Enterveen voor 100 jaar.
Schilder Wedda uit Enter werd geboren op de gasbel van Slochteren
2e Wereldoorlog voorkwam drooglegging Mokkelengoor
Studiegroep “De Apenberg” van de TH-Delft maakte in 1952 uitbreidingsplan voor Enter
Onderduiken in Enter in de Tweede Wereldoorlog
De komst van straatverlichting en elektriciteitsbedrijf in Enter
Onderzoek erf- en grondnamen in Enter
De molenaarsfamilie Dissel in Enter
Enterse Zompen bij de Oosterhof in Rijssen
Velten of Broeze: een ingewikkelde connectie in Enter
Graanelevator voor de Coöperatie
Vakbeweging Enter vernietigt haar archieven tijdens WO2
Uitvinding van Morsink: Legnesten!
Dirk Getkate leraar aan de Klompenmakersvakschool
Gezin uit ontruimd Arnhem vond onderdak in Enter
Enternaren werkten als dwangarbeider in munitiefabriek Strausberg
Plattegrond van Enter in het begin van de jaren zestig
Het Erve Berends
50 jaar bevrijding Enter
De geschiedenis van het herenhuis Berghorst in Enter
Vriejn in ’n Bulnershook
Een Enterse jongen in oorlogstijd
Een bruiloft op het Leyerweerd in de 19e eeuw
De Twentse Hoeve in Enter van Boerderij-Eethuis tot restaurant met Michelinster
Het oale geet hen, het nieje kump an
Hoe behouden we het restant van de historische Enter es
Witte Hoes en Hotel Rijsserberg in Het Hollands Schwarzwald
Leden van de Enterse N.B.S bewaakten deel van de dijk Noordoost-polder in 1945
Een eeuw geleden gingen de laatste Enternaren naar Holland om gras te maaien
Enternaren in de mobilisatietijd (1914 -1918)
Ophalen huisvuil en hygiëne in Enter
De verdwenen kleine middenstand in Enter
De historie van de katholieke kerk in Enter
De kwestie Eerdmans, de Botterheer
De boerderij ‘De Jêênte’ in Enter
Verkeersexamen in 1954 School met de Bijbel Enter
Zandstrooien
Spinnen
Midwinterhoorn maken
Kantklossen in Enter
Enter 802
De klompenmakerij van Helmes-Jans
Eanter hef un zwembad! (juli 1936)
Vertelsel van vraoger
Het leven van Arend Jan Leestemaker
Honderd jaar telefoon in Enter
Sunt-Jaopik
Overval op de Boerenleenbank Rectum-Ypelo
Rijssense strijd tegen dansvermaak uit Enter
In het ‘Mengat’ in Enter
Het Verzet
De Oorlogsjaren
Het Onderwijs in Enter
De bevolking van Enter in 1880
Ganzen en katoentjes
De reis van ‘Klitsen-Jan Wilm’ naar de Holland Fair in Amerika
De eerste autobusdiensten in Enter
Het ontstaan van boekhandel Waanders
Klompenmaken in Enter
Europese Promotiedagen Handmatig Klompen maken
Van Bakkersknecht tot klompenmaker
Dijken en stegen in Enter
40-jarig regeringsjubileum van Koningin Wilhelmina in 1938
De geschiedenis van de Coöperatieve Landbouwvereniging in Enter
De Keurstbrug over de Regge in Enter
Meetbrieven, lastgelden en patentrechten
BEVRIJDING VAN ENTER (6)
BEVRIJDING VAN ENTER (5)
BEVRIJDING VAN ENTER (4)
BEVRIJDING VAN ENTER (3)
BEVRIJDING VAN ENTER (2)
BEVRIJDING VAN ENTER (1)
De geschiedenis van de begraafplaatsen in Enter
De aanleg van harde wegen in en om Enter
Jais-Hin’n
De Oale Uup’n
Het maritiem vakantieverleden van dokter Veldhuyzen van Zanten
Verdeling marke Enter in tapperij de Halve Maan
Een klompenschipper uit Enter
Van Langenhof tot Wooltershoes
Hotel De Adelaar, opkomst en ondergang
Van schippersdochter tot kasteelvrouwe
Het uitgaansleven in Enter in vroeger tijden
Het Pluimershuis
Bijnamen
De geschiedenis van het dorp Enter
Forensendorp
Klompen maken
Ganzenhandel met Duitsland en Engeland
Scheepvaart en de Enterse zompen
Bevolkingsgroei en het Markestelsel
De Munsterse oorlogen
Hervorming en opstand
Rohaan
Kattelaar
Het Leijerweerd
Geschiedenis van het erve Borgerink
Van Conrading tot Deks 1475-1971
Het erve Dekkers van 1601 tot 1971
Het pand Bolscher
Oude Katholieke kapel
Neringdoenden in Enter anno 1880
De eerste garage
Oude erven
Enterse adel
Naam en ouderdom Enter
Scroll naar boven